VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

05/13/24 09:16:44 [ Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, [10] ]

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 07/12/01 19:46:34
Author: Qeri Adem
Subject: Re: Atalghu
In reply to: celil 's message, "Atalghu" on 07/12/01 19:45:45

From: "Qeri Adem"
Date: Wed May 31, 2000 4:29 am
Subject: Atalghu


> Uyghurce yengi soz yasaxqa muwapik bir til dep
>qaraymen, bir az bax qatursaq yeni soz tipip cikalaymiz
>dep oylaymen. mesilen:
> "Home page"ni vazir 'torbeti'dep iliwatimiz,
>omumlaxqinimu bu. undin baxqa 'Anabet'dep ilixmu
>mumkin, 'Asasibet'dep alghanlarmu uqraydu. "E-mail"ni
>'Paranghana' depmu iliniwitiptu (Muhemmet Erdem). 'E-
>het', 'Tor-het', 'Torme-ktup'dep ilixmu mumkin.
>'Cayhana'ni "Chat room" ucun veya yingdin iciliwatqan
>"internet cafe" ucun ixlitix mumkin.
Dunyadiki barliq atalghularni ata-biwimizdin qalghan sozler bilen
ipadilex tamamen munkin, lekin bu atalghularning eniqlimisini atalghuning
ozige dessetsek bolmaydu. Atalghu Uighur tilidin bolixi natayin, qaysi
millet ijad qilghan bolsa, adette xu boyiqe elinidu (Bu peqet kixilerning
emgigini hormetlex yuzisidinla emes, belki ortaklixix meqsidide bolidu).
Adette atalghuning kelengsiz bolixigha yol qoyulmaydu. Eniqlimisi bolsa
addi til bilen cuxunuxluk qilixca toghra kelidu:uzun bolsa boliweridu.
Mesilen computer ni "Hisaplax we buyruklarni ijrakilidighan maxina" digen
eniklimisigha asasen "Hisaplax maxinisi" dep atisak qamlaxmay kalidu.
Undakta nimixqa elektironni "ucqun", integral ni "yihgilix" differensial
ni "kesme" dep almaymiz. Elwette xundak alsak ugunuxke nahayiti kolaylik
bolidu. Lekin biz uighurlar marsda yaxawatmaymiz, yerxarida yaxawatimiz.
Dunyadiki ellerning ijad qilghan nersilerni hormetlexnimu ugineleyli,
emde yengi ucurlarni ozimiz ijad qilixqa qurbimiz yetmeywatqandin keyin
baxqilar bilen penni atalghu jeette ortaqlixixnimu uginip qoyayli.
Fransozlarmu, Germanllarmu, italiyiliklarmu, Oruslarmu, yehudilarmu
unqilik congcilik qilmighandin keyin, bizmu erhalda ozimizni bilip ortaq
atalghuni ixlitixni ugineyli. Henzu tili ozi ihqam til bolghanliktin em
yezik sewebidin emme nersini terjime qilip alghan, lekin uighur tili
Henzucini dorisa barghanseri kelengsizlixip ketidu, em berghanseri
ixlitixke epsiz til bolup qalidu. Xunga baxqilar ijad qilghan penni
atalghu bolsa ilaji bar atalghusi (dunyada ortaq qollinidighan) bilen
eniqlimisi (addi til bilen tebiri) ni birlikte orrurigha qoyayli.
"Eamil" ni email dep elixni qet'i texebbus qilimen. Qunki bolmisa
bizning newrilirimiz etta email digen kunupka tahtisini korup torup
nime ikenligini bilelmey qalidu. Hazir Engliz tiligha er yilida qanqilik
yengi soz kiriwatqanlghini bilemsiler, Uighur tilida qu? Internettiki
99 pirsent email gha munasiwtlik mulazimetler email bilen atilidu, biz
newrilirimizni kozi ocuq qarghu boluxni umud qilamsiler? Biz erkance emailni
ozgertip baxqa sozler alghinimiz bilen, dunyadiki 99 pirsent email
programmiliri,
mulazimetler "email" dep atiliweridu. Men kop jahanlarni kordim, ilghar
milletler bolenmu, qalaq kixilermu arilixp baqtim. His qilghinim qanqe qalaq
bolghanseri xunqe yengi em yahxi xeyilerdin qorqidighan bolup qaldiken.
"email"
digen atalghuni ekirgenligimiz bilen uyghur tilidin ayrilip qalimizmikin dep
ensireydighan gepken, xuning bilen tehimu qalaqlixip ketimiz. Yengi Baxqilar
ijad qilghan yengi ciqqan uqumlarni talixip yurmey, hazir bar bolghan
sozlirimizni saqlap qalalisaqla boldi.
...


> Bir tordiximiz "Uyhgur tilini sap tutalmaymiz..." dep
>het yazghanti, belkim digini toghra bolxi mumkin, likin
>biz Uyhgur tilini sap tutalmaymiz dep cetel tilidiki
>sozlerning vemmisini ozpiti iliwersek, bir kuni bir-
>birimiz bilen sozlexkende qaysi tilda sozlewatqini
>uqalmay qiliximiz mumkin. Xunga imkanning yarbirixice
>sozlerni Uyghurce ilixqa tirixsak (uyghun bolux xerti
>bilen), bolmighanda cetel tilidiki boyince alsakmu
>bulidughu?!.
Bu adiximizqa apirin! Mening qan besimimni orlitiwetelidi! Uyghurlirimiz
hazirqi zaman pen tehnika uqumliridin qaysilirni ijad qilalaptu?! Hazirqi
bilim partlax Uyghurlirimiz arisida emes belki Baxqa millet arisida
boluwatmamdu? Uyghurlirimizdin ciqqan computor azimetliri peqet Uyghur
tiligha ayit tumxaq detallar bikenla waqti yetip baxqa milletler bilen
riqabetlixidighan yumxaq detallarni ixlexke wakti yetmey qalmaywatmamdu?
Biz bu bilim partlax dewride put terep turaliximiz ucun baxqa millet
(yeni kpinqe Englicini kozde tutilidu) bilen penni atalghu jeette koprek
birlikke keliximizge toghra kelidu. Nimixqa outtura mektepte Integral,
differnetial digenni ugengende "yighilix" "parcilinix" diyix kerek
dep oqutqicingizgha dimeysiz. Computor ni "hesaplax maxinisi" diyixke qarxi
idim, anglisam wetendikiler buni ozgertiptu, bu cong ilgirilex boluptu!
lekin bu adiximizgha ohxax nadan kixilermu barken.....

>yizik mesilisidimu xundak, vazir yizik
>meslimiz asasen puttu, amma beziler ceteltilini
>ipadilexke muwapik emesken dep het yiziptu, bu diginimu
>toghra bolixi mumkin, likin bu yizikni cetellik doslar
>emes, biz ixlitimiz. xunga birinji bolup bizge
>muwapikmu emesmu, uningdin kiyin cetelliklerge
>muwapiqmu digenni uylixix kirek. lazim bolghan edem
>qance qiyin bolsimu uginidu, lazim bolmisa, yiziqimizni
>cetelliklerning 'elipbe'sige ohxax tuzup bersekmu
>ugenmeydu. Bizmu ingilzce qiyinken, oqulixi bilen
>yizilixi ohximaydiken dimey uginiwatmamduk.
Barikalla! huddi diyixiwatcan "Internet", "email" digenlerni oziningiz
ijad qilghandek sozleydikensiz. Hazirghu ularning ixlitixini
ugunuwelip cong sozlewatisiz, keyin tehimu tereqqi cilghanda qandak qilisiz?
Burun "http://www.uighursoft.com" ning soz qaldurux betide birsi "Sizning
uighurlarni english bilen emes uighur tili arqilik dunyagha tonutuxingizni
umut qilimen" digen sozni korgen idim, buningha ejeplengen idim,
emdi sizning sozinggimu ejeplinip kettim.
hazir gep cetelliklirge uyghurqe ugunux emes, belki qandak qilip Internettte
omumlixiwatqan yengi uqumlardin biz uyghurlarmu eng yahxi paydilinix! Bekmu
qamlaxmighan sozleydikensiz, Hazirki IUY (Internet Uyghur Yeziqi) ning
ciqiximu peqet kona yeziqmiz bizning Internette alaqiliximizgha epsiz
bolghanliqtin ciqdighu? Hergizmu qandaktu cetelliklerge Uyghurqe ugutux uqun
barlliqqa kelgini yoq! Peqet ghayet zor dolqun bilen keliwatqan ilim penge
qandaq maslixix, bu tolqunda tunjiqip qalmasliqnila oylap "cetel tilidin
kirgen sozlerni asan ipadiligili boldighan elippe bolghini yahxi" dep
yazghan
dimghu?! Bu yerde buni cetellik dostni oylap diginim yoq, belki sizdeklerni
oylap diginim, koprek nersilerni ugunuxke eplik bolarmikin dep didim. Menghu
qerip qaldim, baxqa arminim yoq, peqet yaxlirimizning, ewlatlirimizning
tehimu yahxi yaxixini, bilimlik, qabiliyetlik bolixinila oylaymen, ergizmu
cetelliklerni
oylighinim yoq! ozemnimu oylighinim yoq!
-Internettiki Bir qeri adem.

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]
Forum timezone: GMT+2
VF Version: 3.00b, ConfDB:
Before posting please read our privacy policy.
VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.