VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

05/16/25 12:36:06 [ Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: 1, 2, [3], 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 ]

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 09/29/01 15:58:54
Author: Palwan
Subject: Re: UKYning imla qa'idisi
In reply to: Abdushukur 's message, "UKYning imla qa'idisi" on 09/29/01 15:58:24

Essallam tordashlar:
Abdushükür Ependi:
UKY ning imla qa'idisi toghurluq xéli etrapliq toxtilipsiz.
men buningdiki bezi pirinsiplar heqqide oylinip béqishni muwapiq taptim.mesilen:
"4.Qisqartilghan isimlar cong herp bilen yézilidu.
mesilen: USA, BDT, UKY "
bu pirinsip boyinche bolghanda qoshma herip bilen bashlanghan sözlerni qandaq qisqartip yazimiz,bu éniq belgilinishi kérekti.
mesilen:bu pirinsip boyinche bolghanda "Shinjang Uyghur Aptonum Rayoni" ni 1)SUAR 2)SHUAR 3) ShUAR dep élishqa bolidu.
Tehlil:1)SUAR qilip élishqa bolmaydu buningda S bilen toqunuship qalidu.
2)SHUAR qilip yazghanda buni S H U A R dep 5 herip hésaplap xataliq kélip chiqidu ,eger zadi chong yazimiz disek bunimu bughum ayrighandek ayrip yézishqa toghra kélidu ,yeni SH'UAR ,bundaq yézish aldinqi pirinsiplar bilen chiqishalmaydi.
3)peqetla ShUAR bolghanda yuqarqidek sewenliklerdin saqlanghili ,hem bashqa pirinsiplar bilen birdeklikni saqlighili bolidu.
Teklip:méningche bu heqte mundaq dep tuluqlima bersek bolidighandek turidu:
4.Qisqartilghan isimlarning bash heripi chong herp bilen yézilidu.Qoshma herip bolsa 1-heripi chong 2-heripi kichik yézilidu.
mesilen: USA, BDT, UKY,ShUAR,
"8.Uyghur tilida özliship bolghan chet tilidiki xas isimlardin we yer namliridin sirt, yengi uchrighan yaki qobul qilmaqchi bolghan xas isimlarni we yer namlirini yazghanda, shu tilda latin heripi bilen qandaq yézilghan bolsa Uyghur yéngi yéziqida shu péti yézish kérek(bundaq bolsa, uchurlushishta qalaymiqanchiliq chiqmaydu).
mesilen: Yahoo, Jacques Chirac (Fransiye Presidenti),Bill Gate
9.Uyghur kishi isimliri, yer -jay namliri we xas isimlarni En’gliz tilida(xeliq’ara tilda) yazghanda “Ee=emgek” , “Xx=xoraz” heriplirining ornigha “Aa”, “Hh” heripliri ishlitilidu, “é, ü, ö” heripliri chékitsiz, qalghan heripler özpéti élinidu.
Mesilen: Uyghurche-- En’glizche
Xalide Xoten shehridin kelgen.-- Halida come from Hotan.
Biz ömerjan bilen yéqin dost.-- Omarjan is our good friend.
Bu xil tamaq Uyghur tilida Chöchüre diyilidu. The food ‘Chochura’ is so called in Uyghurs.
Hesen bilen Xalmurad ürümchige keldi.--Hasan and Halmurad coming from Urumchi."
bu ikki pirinsip sel zit kélemdu qandaq ??ejiba bu pirinsip boyinche bolghanda uchurlishishta qalaymiqanchiliq chiqmamdu????!!!(bu pirinsipqa bashqa tillarni ela bilip öz tilimizni kemsitish xahishi ariliship qalghandek qilidu(shexsiy pikir))méningche bu ikkisi bir türdiki mesile ,shunga bu mesilini hel qilghanda herqandaq bir til aliy orungha chiqiwalmasliqi kérek.yuqarqi pirinsiplarda, bu ikki mesile qatarida ,ikki xil usul boyinche bir terep qilinghan,emeliyette undaq qilishning zörüryiti yoq.choqum oxshash usul bilen bir terep qilinishi kérek.shundila öz iptixarimizni yoqatmighan bolimiz.yuqarqi mesilide éytiliwatqini mundaq ikki xil tallash:1)herqandaq tilda yézilish jehettiki birdeklikni saqlash.2)herqandaq tilda oqulush jehettiki birdeklikni saqlash.maqale aptori bu mesilide ikkila xil usulni tallighan buning bilen qalaymiqanchiliq kélip chiqqan,hemde bashqa tillarni aliy orungha chiqirip qoyup,öz tilimni töwen orungha qoyup qoyghan.emdi bu heqte tehlil qilip baqayli.
Tehlil :1) ni toghra disek undaqta meyli chettillardin qobul qilin'ghan bolsun yaki tilimizdin bashqa tillargha qobul qilinidighini bolsun hemmiside shu tilni ipadileydighan yéziqning yézilishi(latinchilashturghan shekli ) boyinche yézish kérek ,uni qobul qilghan til qandaq oqusa bolidu.mesilen:
(1)chettildin qobul qilghanni UKY dimu shu péti alimiz:Yahoo, Jacques Chirac (Fransiye Presidenti),Bill Gate ,buni biz xalighanche oqusaq bolidu,lékin sheklige kapaletlik qilimiz.
(2)tilimizdin chettillargha qobul qilghanni UKY diki yézilishi boyinche alimiz.
Xalide Xoten shehridin kelgen.-- Xalide come from Xotan. buni bashqilar qandaq oqusa bolidu.
2)ni toghra digende meyli chettillardin qobul qilin'ghan bolsun yaki tilimizdin bashqa tillargha qobul qilinidighini bolsun hemmiside esli tildiki oqulishi boyinche, qobul qilghan tilning yéziqi boyinche yézish kérek ,shunda uni qobul qilghan tilda esli tildiki ahangi boyinche toghra oqughili bolidu.
mesilen: Yaxu,Chirak,Halida,Hotan
Telip :méningche 1)ni tallighanda shekil jehettin birdeklikni saqlighili bolidu,lékin oqush jehette qalaymiqanchiliq kélip chiqidu.bu nurghun külkilik ishlarni meydangha keltüridu.2)ni tallighanda oqush jehettiki birdeklikni saqlighili ,herqandaq tilda oqulishigha yéqin qilip toghra,éniq ipadiligili bolidu.lékin shekil jehettin birdeklikni saqlighili bolmaydu(shundaqla nurghun külkilik ishlarning meydangha kélishini tosughili bolidu,hem til emeliyitimizge mas kélidu biz hazirmu shundaq élip kéliwatimiz mesilen:Shinjang(Xinjiang emes),bizde bashqa tillardiki oqulishini bilidighanlar köp emes,shunga terjimanlar,kesip ehliliri toghra oqup öz tilimizda ahangi boyinche yézip berse ,bashqilarmu shu péti toghra oqup kételeydu,yene bir tereptin tilimizni ikkinji xil tilda ipadilesh éhtiyaji bolghanda (bu asasen shu tilni bilidighanlargha yaki shu xil til muhitidikilerge uchraydu)shu tilning ipadilesh iqtidaridin paydilinip toghra bir terep qilinalaydu).shunga biz oqulush jehettiki birdeklikni saqlighinimiz tüzük,chünki biz bu xil usulni emeliyitimizde qolliniwatimiz,xélila asasi bar.
Hulase:méningche UKY imlasi heqqidiki Abdushükür Ependi otturigha qoyghan lahiye asasen muwapiq bolghan ,lékin bezibir mesililerge bolghan qarash we hel qilish usuli toghra bolmighan.shunga buni özgertish kérek.yeni töwendikiche:
4.Qisqartilghan isimlarning bash heripi chong herp bilen yézilidu.Qoshma herip bolsa 1-heripi chong 2-heripi kichik yézilidu.
mesilen: USA, BDT, UKY,ShUAR,
8.meyli chettillardin qobul qilin'ghan bolsun yaki tilimizdin bashqa tillargha qobul qilinidighini bolsun hemmiside esli tildiki oqulishi boyinche ,qobul qilghan tilning yéziqi boyinche yézish kérek,hem shundaq oqush kérek.
mesilen:Yaxu,Chirak,Halida,Hotan.

Bu maqalini palwan saet 2001-09-21.14:37:02 de tehrirligen!

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Replies:

  • Re: Tuzutulgen UKYning imla qa'idisi -- palwan, 09/29/01 16:00:37
    Forum timezone: GMT+2
    VF Version: 3.00b, ConfDB:
    Before posting please read our privacy policy.
    VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
    Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.