VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

05/13/24 08:15:58 [ Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: 1, 2, 3, 4, 5, [6], 7, 8, 9, 10 ]

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 07/26/01 18:38:28
Author: Alim Ahat
Subject: Yezikka bolghan karixim

Note Nr.: 460 from 2001-06-25 17:45:39
by Alim Ahat
email: alim@uighursoft.com
url: http://www.uighursoft.com

tordaxlar yezik toghurluk pikir-telepliringlar bolsa Waris Abdukerim(waris@xju.edu.cn) bilen alakilixinglar, man tordaxlarning mandin dayim soraydighan su'alliri wa mening bu toghurluk koz kariximni tor betimdin GUESTBOOK ka qaplap koydum,
URL: http://www.biodiversity.org.uk/alimahat/news.htm
-------------------------------------------------------------

Alim Ahat siz yengi yezik layhilerga kandak karaysiz? sizqe Kona yezikni ixlitix kerekmu yaki Yengi yeziknimu?

Hazir kop sandiki Uighurlar kona yezikni ixlitiwatidu, uni hergizmu aldirap yok kiliwetixke bolmaydu. hazir kanunda belgilengen yezikimizmu yenila kona yezik. Uighur kona yezikini Computerda ohxaxla bir terep kilixka bolidu, lekin biz wakit wa ihtisatta utturup koyimiz. Kona yezik yumxak detallarni tatkik kilix bir keder japalik, wa kop kuq wa badal tolexke toghra kelidu. Lekin, buni asasiy sewep kilip turup kona yezikni aldirap yokutuxka ketiy bolmaydu.

Gerqe Uighur kona yeziki Unicode3.0 olqimige kirgen wa rasmiy elan kilinghan bolsimu, Microsoft ning Uighur tilini kollaydighan(yeni Unicode3.0 ni ixlatken) Windowsni tuzup elan kilinixi uqun belgilik wakit ketidu. xunga biz baxkilar yasap beridikenghu dep yurup, wakitni isirap kilixkimu bolmaydu.

Hazir putun dunya Internet toridin ayrilalmaydu, Uighurlarmu elwette buning iqide. hazirki ahwalda bizning kona yezik bilen uqur almaxturiximiz tehi yengi yeziktek kolaylik amas, xunga yengi yezik layihelerning barlikka kelixi bu tabiy ahwal, hem uning kolliniximu zorur dep karaymen. Lekin, U tezirek bir kelipka quxse, tezirek birlikke kelse dep oylaymen. bolmisa yene kalaymikanqilik yuz beridu.
Xunga biz kona yeziktin aldirap waz keqelmeymiz, lekin yengi yezikning otturgha kuyuluxi tarakkiyatning mukarrar yuzlinixi, Tilimizni yengi yezik bilen ipadiliyeliximiz, tilimizdiki bir artukqilik wa baylikimiz. Xunga ikki yezikni teng kolliniximiz tamamen mumkin(ikki yezikni oz-ara uruxka saldurup koymisakla, biz nurghun awarqiliklardin kutulalaymiz).


IZAHAT: Towende tordaxlarning yukarkidin baxka yene mendin dayim soraydighan su'allirigha jawap berdim, Lekin men kopqilik bilan hergizmu tarih toghurisida, yezik toghurisida bes-munazire elip barmaymen, mening oylaydighinim peket Uighurqe yumxak detallarnila tuzux.
Unicode tuzuxning meksidi nime?
herkandak bir milletning yezikini Computerda bir terep kilghande, meyli u kaysi hildiki maxghulat sestimis yaki kaysi hildiki yumxak detallar bolsun ohxaxla hataliksiz bir terep kilix bolup, u putun dunyadiki Computerlarda birla olqemni yeni Unicode olqimini ixlitixni texxebus kilidu. xunga, uni tuzgende Englizlardin baxka milletlermu dunyaning herkaysi jaylirda bolsun, oz yezikida oqur almaxturalaydu, xunga uning ahmiyiti qong bolghaqka, ilgiri ikki yilda bir ketim yighin eqilatti, hazir bolsa yilda ikki ketim yighin eqip buni tezirek mukemmellexturuxtin ibaret.
Uighurlarning yeziki kaqan UNICODE ge kirguzulgen?U kaysi rayungha orunlaxturulghan?
6 yildin buyan uda ret kilinghan Uighur yeziki, 2000-yili yeni Unicode 3.0 da Arabqe yezikning yene bir hil ozgergen xekli katarida karilip, Arabler rayunigha orunlaxturulghan(yeni 06 rayunda). Bu rayunda yene Farisqe, Kazakqe, Kirghizqe katarlik yeziklarmu bar.

Windows'2000 diki TTF Font(yeni Arial, Tohoma)larda Uighurqe heripler bar, lekin kem ikan, u kandak ix?
Windows'2000 de bolsa Unicode 2.1 ixlitilgen bolup, uningdiki heriplerni Farisqe herplerdur, xunga siz uningdin bezi Uighurqe heripler tapalmaysiz. Lekin, Unicode da ohxax heriplerga ohxax bolmighan code bermeydu, yeni Arabqidiki bezi heriplerni ohxaxla, Farisqe, Uighurqe, Kazakqe yaki Kirghizqe dep karap ortak ixlitidu.

Unicode 3.0 ni rasmiy kollandimu?
Yak, uni 2000-yili bekitken bolup, bu yil 4-ayning 25-kunidin 28-kunigiqe XiangGang(HongKong) da 18-nowetlik UNICODE yighinida resmiy elan kilmakqi boluwatidu. elan kilghandin keyin, uni rasmiy kollunixka baxlaydu.

GuestBook da Microsoft Uighurqini kollaydighan Windows tuzmekqi depsiz? bu rastmu?
Unicode olqimini ixlitixni Apple wa Microsoft xirkiti katarliklar danglik xirketler nahayiti aktiplik bilen texxebus kiliwatidu, 2000-yili Unicode 3.0 de Uighurlarning yeziki kirgendin keyin, gerqe rasmiy elan kilinmisimu, Microsoft derhal, Uighurlar uqun Windows da salahiyet berdi(yeni Language ID). nawada bu yilki 18-nowetlik yighinda Unicode 3.0 rasmiy elan kilinsa, Windowsning keyinki nexirliride UNICODE 3.0 ni jezmen ixlitidu. barlik umut yenila 4-ayning 25-kunige kaldi. nawada, rasmiy elan kilinip ketse,
demek, Uighurqe(kona yezikdiki) Windows qikixi uqun uzun wakit kalmidi.

Bir neqqe yil burun kona yezik kolaysiz yezik dep karalghan idi, keyin Uighursoft katarlik Uighur xirketliri arka-arkidin kurulup Uighurqe yumxak detallarni ixlapqikirip, bulargha kuqluk jawap bergen idinglar, hette Uighurqe yezikni Windows'2000 dimu ongayla hel kildinglar. Lekin yene nime uqun herhil UIY, UKY digendek yengi yezik layihiler barlikka kelidu? silerqe amdi kandak kilixni oylawatisiler?

Sizningmu sorighan su'alingiz uzun ikan, buningga jawap berix uqun menmu uzun yazay.
Xundak, bir neqqe yil burunla, nurghun kixiler kona yezikni Windowska qikirixka bolmaydu, u bizning Computer terekkiyatiga toskunluk kilidu, xunga biz qokum putunley yeng yezikka kuqup ketiximiz kerek digen idi. emiliyette bu Uighur programmiqilirigha kuyulghan eghir su'al idi. Xu qaghda, men kop ketim, bu putunley maxghulat sestimisining terekkiyati bilen munasiwetlik, buni qokum hel kilixka bolidu. buning uqun wakit wa ihtisad kerek digen idim, lekin, ularni hekiki kayil kilix amiliyette ispatlax kerek elwette.

1998-yili 6-ayda, men Polat Hewzulla bilen birlikte Uighursoft ni kurup qiktuk wa keqe-kunduz Windowsda Uighurqini bir terep kilixnila oylaytuk, azdur-koptur erixken ikhtisadni Arabqe yumxak detallarni setiwelixka ixlitip, ularni tehlil kilduk, Ahiri Al Katip katarlik yumxak detallarni tuzup, uni mukemmellexturupmu qiktuk, hette hazir her kandak Windows9.X/2000/ME larda Uighurqe, Kazakqe, Kirghizqeni biwaste kirguzuxke bolidghan iktidarlarni hazirlidi. xundaktimu Windows Uighurqini yadirosdin(tigidin) kollimigaqka, yeni Language ID bolmighaqa Arablarning ID ni ixlattuk. bundak bolghanda karxi terep Uighurqe tor betlerni kurux wa Uighurqe E-maillarni kurux uqun mas haldiki Uighurqe Font boluxi kerak. putun Uighurlargha buni omumlaxturiwetix mumkin amas,

Lekin, yene beziler ozining programma tuzuxke kolaylik boluxi uqun, Windowsdiki kona yezik olqemni buzup her hil programmilarni tarkatti, wa baziler haksizmu tarkatti. xuning bilen Uighurqe yumxak detallar arisida kalaymikanqilik payda boldi, yene kop sanlik kixilermu, yenila yengi yezik yahxi ikan dep, her hil layhilarni tuzup elan kildi(ML tili, ANGEL tili, UIY, UKY, ....digendek) lekin, bular arisidimu kalaymikanqilik payda bolup, hazir kixiler E-mail salsa UIY da yezildi, yaki westeren Encode da kurung digendeklerni kuxup koyidghan boldi.

Kiskisi, meyli kona yeziktiki yumxak detallar bolsun, meyli yengidin otturgha kuyulghan layihiler bolsun hammiside kalaymikanqilik wa kemqiliker nurghun. Muxundak hemme Uighurlar tit-tit boluwatkan peyitte, Englizlar bizning kona yezikimizni etirap kilip ISO gha kirguzdi, arkidin UNICODE 3.0 ghimu kirguzup boldi. Xundak kilip Uighurlarning Codisi putun dunyada birlikke keldi. 4-ayning 25-28 kunliri elan kilixni kutuwatidu. nawada Microsoft Windowsda UNICODE3.0 ni kollansa, bu yengi olqem mejburi halda putun dunyagha omumlixidu.

Xunga biz bu olqemni elan kilixtin burunla kobul kilip bolduk, buningdin keyin biz muxu olqemni ixlitimiz.barlik yumxak detallarimizda bularni kollaydighan kilmakqi.

Alim Ahat siz yengi yezik layhilerga kandak karaysiz? sizqe Kona yezikni ixlitix kerekmu yaki Yengi yeziknimu?
Hazir kop sandiki Uighurlar kona yezikni ixlitiwatidu, uni hergizmu aldirap yok kiliwetixke bolmaydu. Uighur kona yezikini Computerda ohxaxla bir terep kilixka bolidu, lekin biz wakit wa ihtisatta utturup koyimiz. Kona yezik yumxak detallarni tatkik kilix bir keder japalik, wa kop kuq wa badal tolexke toghra kelidu. Lekin, buni asasiy sewep kilip turup kona yezikni aldirap yokutuxka ketiy bolmaydu.

Gerqe Uighur kona yeziki Unicode3.0 olqimige kirgen bolsimu, uning rasmiy elan kilinip, Microsoft ning Uighur tilidik Windowsni tuzup berixke belgilik wakit ketixi mumkin. xunga biz baxkilar yasap beridikenghu dep yurup, wakitni isirap kilixkimu bolmaydu.

Hazir putun dunya Internet toridin ayrilalmaydu, Uighurlarmu elwette buning iqide. hazirki ahwalda bizning kona yezik bilen uqur almaxturiximiz tehi yengi yeziktek kolaylik amas, xunga yengi yezik layihelerning barlikka kelixi bu tabiy ahwal, hem uning kolliniximu zorur dep karaymen. Lekin, U tezirek bir kelipka quxse, tezirek birlikke kelse dep oylaymen. bolmisa yene kalaymikanqilik yuz beridu.

Xunga biz kona yeziktin aldirap waz keqelmeymiz, lekin yengi yezikning otturgha kuyuluxi tarakkiyatning mukarrar yuzlinixi, Tilimizni yengi yezik bilen ipadiliyeliximiz, tilimizdiki bir artukqilik wa baylikimiz. Xunga ikki yezikni teng kolliniximiz tamamen mumkin(ikki yezikni oz-ara uruxka saldurup koymisakla, biz nurghun awarqiliklardin kutulalaymiz). Lekin, men yengi yezik layihelerni kandak tuzux toghurisida bes munazire wa talax-tartix elip barmaymen. Kequrung.


mening hazirki Email adersim: alimahat@email.com

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]
Forum timezone: GMT+2
VF Version: 3.00b, ConfDB:
Before posting please read our privacy policy.
VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.