VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

05/13/24 13:43:33 [ Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: 1, 2, 3, 4, 5, [6], 7, 8, 9, 10 ]

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 07/31/01 21:48:53
Author: A.I.
Subject: Re: Birlik
In reply to: Uyghur 's message, "Birlik" on 07/31/01 21:47:42

Yaxshimu siler, hörmetlik “Uyghur” we ëziz qërindashlar:

Biz üchün “birlik”ning neqeder muhim ikenlikini bu jayda yene qayta tekitlimisemmu, qerindishimiz “Uyghur” yuqirida yaxshi köngli bilen sherhiligendek bizdek “chëchilangghuluq” ning derdini köp tartqan xelq üchün ëytqanda u heqiqetenmu sherhiligüsiz derijide muhim. Lëkin, “birlik” digën sözlükning oxshimighan “waqt” we “zaman” da tapqan öz ipadisi oxshash bolmasliqi mümkin. Bu nuqtini estin chiqiriwitip hedisila noqul halda “birlik” shoarini towlawërishmu mëningche ziyanliq. Bëlkim rezil padishahlarning emir-permanliri jakarlan’ghanda we yaki insaniyet üchün ëytqanda ëng rëhimsiz hësaplanghan urush–jeng meydanlirida “birlik” digen söz “hayat-mamat” bilen öz-ara zich baghlan’ghan bolup, uning ipadisining neqeder “alahide” ikenlikini hës qilish tes emes. Lëkin, adettiki turmushtin missal ëlip ëytsaq, “omumi xor” towlighanda, kolliktip “arghamcha tartishish”ta bolsa “birlik” ning roli yene bashqiche öz ipadisini tepishi mümkin. Epsus, hazir bizning bu munazire sehniside ëlip bëriwatqinimiz “erman-perman” toghriliqmu emes, tehimu “omumiy xor” toghriliq bolmastin belki millitimizning kelgüsi tereqqiyatigha munasiwetlik UKY “ilmiy munazirisi” din ibaret. Biz bu nahayiti teste qolgha kelgen ilmiy munazirile peytliridimu noqul halda “omumiy xor” larda könüp ketken “birlik” shoarimizni “jarangliq” towlap, herhil soal yaki oxshashmighan pikirlerning otturigha chiqishidin qorqsaq yaki “mesile” ning mewjutliqini ëniq bilip turup uningdin özimizni qachursaq, bu öz millitimizge bolghan mes’uliyetsizlik bolidu. Netijide mulahize yekünining takamallishishidin mehrum qalimizde, “birlik” bedilige közimizni yumghan “ilmilik” kelgüside eksiche bëshimizgha tëximu chong “bölünüsh” ëlip këlishi mümkin.
Adette pen-tëxnika sahesidiki ilmiy munazirilerning bashqa hildiki munazirilerge oxshashmaydighan tipik alahidiligi shu yerdiki: ilmiy muhakime yëghinlirida adette “birlik” noqul halda tekitlenmestin, eksiche “pikir” yaki “soal” qanche köp bolsa bu ilmiy muhakime shunche ghelibilik, qiziqarliq boldi dep qarilidu. Yeni bu kishilerning muhakimining mezmuni we mahiyitini chushiniwatqanliqini, uninggha qiziqiwatqanliqini chüshendürüp bërish bilen birge munazire obëktining belgilik “hayatiy küch”ke ige ikenlikini, uning munaziridin melum menpe’etke ërishiwatqanliqinimu chüshendüridu. Munaziridiki herxil soal we pikirler türtkiside ilmiy muhakime obëkti tëximu mukemmelliship, takammalliship baridu, nëtijide tëximu köp kishiler mushu munazirilerni anglap yaki biwaste munazirige qatniship, munazire obëkti heqqide tëximu chongqur chüshenchige ërishish arqiliq uni asanla qobul qilishni xalaydu. (bolupmu UKY ni xelqning chüshinishige we qollishigha tayinip këngeytmisek zorlap tangghili bolmas).
Shunga ilmiy munazirilerdiki herxil soal we pikirlerge toghra qarap, uningdin qorqmisaq yaki özimizni qachurmisaq digën ümittimen. “Ëng axirqi layihe” digen “uqturushlar” otturigha chiqqachqa, buninggha egiship “birlik” ning teshebbus qilinishimu belkim tebi ehwaldur. Lëkin pen-tëhnika dunyasida “eng ahirqi chek” aldirap bëkitilmesliki kërek. Helighu bir nechche dangliq alimlirimiz chongqur munaziriler arqiliq Uyghur til-yëziq qaide-qanuniyetlirini oylashqan halda hazirqi Latin ëlipbesidiki herplerdin muwapiq “tizip” chiqqan UKY layihesi iken, hetta bezi alimlar taki hazirmu Ëynishtiyin, Nyuwton’gha oxshash ulugh alimlirimizning otturigha qoyghan “ölmes” qanunliri toghrisidimu herxil qarshi yaki guman pikirlirini otturigha qoyup këliwatidighu? Buxil qarshi pikirlerge nisbeten bashqa alimlar hergiz “bu derijidin tashqiri alimlargha qilin’ghan hörmetsizlik, ularning emgigini hörmetlimigenlik” dëp hata chüshenmeydu; “Qarshi pikirdikiler özini körsitishni oylawatqanlardur” yaki “ular birlikni buziwatidu” dep tëhimu oylimaydu; “Ëynishtëyin, Nyuwton qanuni=0 mu?” digendek külkilik soallarni tëhimu qoyushmaydu. Chünki bu yerde tilgha ëliniwatqini “ilim-pen dunyasi” (bizning siyasiy ügünüsh emes), “ilmiy munazire” (omumi xor emes). Del yuqarqidek munazirilerning türtkiside Ëynishtëyin, Nyuwton’gha oxshash dangliq alimlarning “ölmes” nuqti’inezerliri makro we mikro dunyasigha qarap tehimu tereqqi qilip, tëhimu “hayatiy küch”ke ërishiwatmamdu?
Dimekchi bolghinim, UKY toghrisida otturigha qoyuliwatqan pikirlerning ilmiy yaki ilmiysizliki, orunluq yaki orunsizliqigha amma özliri toghra baha bireleydu dep qaraymen. “Baziri” chiqmighan pikirler tebi’i “kasatlishidu”, eksiche orunluq pikirler bolsa öz qimmitini tapidu. Kishilerning UKY toghrisida öz pikrini sözleshke tërishqanliqi bizdek yighin zallirida “omumiy xor”gha towlap könüp ketkenler üchün ëytqanda nahayiti yahshi ish. Sizningche ular “qilghili ishi yoq”, yaki “özini körsitish”, “birlikni buzush” üchün bu jayda aware bolup sözlep yürermu?! Tëximu bilelmigen yërim shuki, “talash tartishni tügitip, Uyghurning täräqqiyati üchün köpräk bash qaturush” digen gepning bimalal otturigha chiqqinigha heyran qaldim. Ejiba bu yerde UKY toghrisida otturigha chiqiwatqan talash-tartish bolsa “Uyghurning täräqqiyati üchün köpräk bash qaturush” qa te’elluq bolmastin, belki “qorsaq toyup këtip qilghili ish tapalmasliq”tin yaki “birlikni buzush” muddi’asidin boliwatqan oxshimamdu?! Hemmimiz “Uyghurning täräqqiyati üchün” dep bu jayda sözlewatimiz. Birlikni ümit qilishtin ibaret yahshi köngulni chüshinishke bolidu, lëlin uni tekitleydighan “waqt” we “zaman” ni toghra tallayli. Shuni bilishimiz kërekki, UKY layihisi kishilerning iddiyisidin ötmise uni omumlashturghili bolmaydu. Shunga ammining pikrigimu hörmet qilayli.

Qisqisi, “ilmiy muhakimiler” ni “omumiy xor” din perqlendürüp, “ilim-pen muhakime sehnisi” de otturigha chiqqan herxil soal, teklip, pikirlerge toghra qarayli, ulardin özimizni tartmayli, ularni siyasiy we milliy mesililerge baghliwalmayli, noqul halda “birlik”nila qoghlushup “ilmiylik” tin mehrum qalmayli. Bilishimiz kërekki, UKY diki “ilmiylik” choqum “birlik” ning aldinqi sherti bolishi kërek. Eger UKY layihiside “ilmiysiz birlik”ni qoghlishidikenmiz, u uzungha baralmaydu.

Axirghiche körgininglargha rehmet.
Bu maqalini A.I. saet 2001-07-13.14:43:58 de tehrirligen!
Alim

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]
Forum timezone: GMT+2
VF Version: 3.00b, ConfDB:
Before posting please read our privacy policy.
VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.