VoyForums
[ Show ]
Support VoyForums
[ Shrink ]
VoyForums Announcement: Programming and providing support for this service has been a labor of love since 1997. We are one of the few services online who values our users' privacy, and have never sold your information. We have even fought hard to defend your privacy in legal cases; however, we've done it with almost no financial support -- paying out of pocket to continue providing the service. Due to the issues imposed on us by advertisers, we also stopped hosting most ads on the forums many years ago. We hope you appreciate our efforts.

Show your support by donating any amount. (Note: We are still technically a for-profit company, so your contribution is not tax-deductible.) PayPal Acct: Feedback:

Donate to VoyForums (PayPal):

Login ] [ Main index ] [ Post a new message ] [ Search | Check update time | Archives: [1] ]


[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]

Date Posted: 00:54:32 04/01/03 Tue
Author: Exmetjan Osman
Subject: haraqkeshning xotuni

Haraqkeshning Xotuni

(hékaye)

exmetjan osman

Sheherning kün chiqish teripige jaylashqan "hilal ay résturani" qorumilirining serxilliqi, özgiche temi, mulazimitining etrapliq, yaxshiliqi, pakiz hem azadiliki bilen sheher ahalisining alahide alqishigha ériship kéliwatqan résturanlarning biri. résturan ichi sap uyghur neqqashliq senitini asas qilghan halda bézelgen bolup, torusqa her xil renglik chiraghlar békitilgen, kengri dérizilirige hawareng perde tartilghanidi. résturanning méhmanlar kirip chiqidighan ishikining ikki teripige yasalghan ayrim xanilarning tamlirigha orunlashturulghan chet elning dangliq may boyaq resimliri olturghan kishige bir xil séhriy tüs bérip turghachqimu, herqandaq kishi özini yéngi toy qilghan qiz - yigitning hujrisigha kirip qalghandek erkin - azade hés qilatti.
bügün résturanda toy chéyi ötküzülüwatqan bolup, résturan ichi ademler bilen liq tolghanidi. chonglarning aldida haraq - tamaka chékiship olturushtin xijilliq hés qilghan yigitning tonush - bilish, yaru - buraderliri ayrim xanigha jaylashqan bolup, yéngi kelgen méhmanlar birdin, ikkidin kirip olturup sorunning keypiyatigha diqqet qilmaqta idi.
méhmanlargha saqi bolghanliqidin pexirlinipmu yaki bashqilarning "sattardek haraq kötüreleydighan adem yoq, sattar ichken haraqta nechche on adem yuyunsimu yene éship qalidu. haraq dégenni sattardek erkekler, meydiside küchi barlar icheleydu" dégendek mesxire, kinaye geplirige rast shundaq dep ishinip yürgechkimu, yölenchüklük orunduqta kérilip olturup haraq quyup bériwatqan sattar birqanche shishe haraqni aylandurghandin kéyin ügdeshke bashliwidi, sorundikilerning éghizi échilishqa bashlidi.
awu haraqkeshni noquwitingla, ussap kettuq.
- sattar, romka toxtap qaldi.
- hazir uxliwélip kechte dérize marimaqchimu néme?
- kéchidin ayali uxlatmighan chéghi.
- asim, haraqni sen quye adash.
- ichelmigendikin azraq ichkülük emesmu?
- qeghez chiqiringlar, burnigha is qoyup béreyli.
- qutluqlaymiz toyni dep,
kelsek yiraq, yiraqtin.
ügdek basti sorunni,
késel tarqap saqidin.
- saqi bolsang tüzük bol,
uyquchan'gha orun yoq,
ügdeydighan bash bolsa,
bizge sherbet - sharab yoq.
- burader, toyni xeq qilsa séning uyqung kéliwatamdu?
- haraqni az ich dése unimaydu, mana mushundaq öre olturup uxlaydighan bolup qalidu axir...
axirqi bir éghiz gep sattarning tétang tomurigha tegdi bolghay, chapaq yighqan közini chöchektek échip:
- herqanche bolsimu sanga oxshash uxlap qélip xotunini oghrigha bermeymiz biz,- dédi bégiz barmiqi bilen xaliqni chinep turup. sorun ehli sattarning köp ichip qoyghanliqigha, xaliqning elpazining yamanliqigha qarap, ikkisini ayriwetken boldi - de, ichimlikke béshichila chöküp ketti.
sattar özining yene bir qétim xeqning kinaye külkisige qélishitin ensirep, özini azraq bolsimu ongshiwélish üchün aware bolmaqta idi. u sorun'gha kirgen chaghdikidek gédiyip, kérilip olturush üchün xéli köp tirishqan bolsimu ming bir japada kötürgen béshi lalma itning quliqidek sanggilap kétiwatqan bolsa, ghuwa échilghan közliri set bir aliyip yene yumulup qalatti.
- sen kasapet öyde olturghan bolsang, kochigha chiqiwélip uchrighanla erning keynidin laghaylap yürmigen bolsang xeq méni "uxlaydighan" démigen, méningmu xeqning aldida yüzüm chüshmigen bolatti,-dédi u chüshide ayalining tumshuqigha mushtumini déweylep turup.
- senmu azraq ichseng bolmamdu. daim xeqning aldida uxlap qalghuche, xeq yétilep öyge ekirip qoymighan bolsa alliqachan tonglap yaki mashinining astida qélip ölgen bolatting.
- séning néme ish qilip yürgenlikliringni méni bilmeydu demsen? ashu deyüzlerning sen bilen ishi bolghachqila méni ekep qoyushni bahane qilip öyümge kélidu. buni méni bilmeydu déme.
- ishingni qile lata.
ayalining küchep ittirishi bilen kariwattin domilap chüshken sattar yene chüsh körüshke bashlidi. uning közige ghuwa birnerse körün'gendek boldi. köz aldidiki kölengge uninggha ghelite bir xil ishare qiliwatqandek qilatti. u ixtiyarsiz héliqi kölengge bashlap mangghan terepke qarap mangdi. u hérip mangghudek majali qalmighan chaghda quliqigha öz ayalining hélila tuxum tughup chiqqan mékiyandek qaqaqlap külgen külke awazi anglandi. u awaz kelgen terepke qarap xéli uzaq diqqet qilghan bolsimu, héchnémini körelmidi. etrap aghzi étiwétilgen moridek qarangghu idi.
- way buqa, séning mushu yerliringni démisem...
awaz tolimu yéqin yerdin anglanmaqta idi. u gep qiliwatqan ayalning sheksiz özining ayali ikenlikige ishenmeslikke amal tapalmay puchulinishqa, otqa chüshken qildek tolghinishqa bashlidi.
- éring manga oxshimamdiken?
- qoye, u su kalisining gépini. ichiwélip kirip uxlashtin bashqini bilmeydu. bir taghar göshning özi...
- héliqi küni bek qorqup kettim. oyghinip ketken bolsa...
- némidin qorqatting. yamini kelse xétimni alimen shu.
- shundaq boldi dégendimu biz dégen yéqin aghine, xelqi - alem anglisa néme deydu? xeqning yüzige qarap yürüshmu bek müshkül bolidu. u chaghda...
- hu toxu yürek, men qorqmay qoynunggha kiriwatsam, uni ittiriwétip sen bilen yétiwatsam sen némidin qorqatting. nawada bek qorqidighan yéring bolsa buningdin kéyin méni izlime.
- némilerni deydighansen amriqim, méning hergizmu sendin ayrilip qalghum yoq. qarimamsen, sen bilen körüshüsh, séning weslingge yétish üchün birmunche pulni xejlep éringge haraq quyup bériwatmamdimen. ayalim bilen ajriship sen bilen toy qilishni oylawatsam némilerni deydighansen emdi.
- özüng azraq ich, senmu uninggha oxshash bolup qalma yene, u chaghda...
qulaq tüwidila angliniwatqan geplerdin öziche eng yéqin aghinem, men üchün jéninimu ayimaydighan birdinbir dostum dep bilgen aghinisi ayup bilen ayali shekilening buzuqchiliq qilip özige xiyanet qiliwatqanliqini jezm qilghan sattarning chéke, güren tomurliri partlap kétidighandek köpüp chiqishqa bashlidi. u özining ishenchisige xiyanet qilip buzuqchiliq qiliwatqan ikki janni u alemge uzitish üchün herqanche tirishchanliq qilghan bolsimu, uning pachaqliri yerge kirip yiltiz tartip ketkendek, birinchi ayning soghuqida tonglap qalghan tézekke oxshash midirapmu qoyay démeytti. ghelite awazlar uning qulaq, méngisini mey baghlap pishqan üzümge olashqan sériq herilerdek yonap yep tügitey dégende, aghriq hem xorluqqa chidimighan sattar awazining bariche "ölgür zinaxorlar, emdi néme déyishisen, mana öz közüm bilen körüp, öz qolum bilen tutuwaldim" dep towlighan bolsimu zuwani tutulup qalghandek, birdemning ichide tilidin qalghandek éghizidin zuwan chiqmaywatatti.
sattar ayali bilen toy qilghan deslepki mezgilde özini dunyadiki eng bextlik adem dep biletti. ayali uni söyüp qanmaytti. uning pachaqlirini, bileklirini, töge tapinidek keng aliqanlirini silap harmaytti. sattar sirtqa chiqip ketküdek bolsa qaytip kelgüche uni séghinip tipirlap turalmayla qalatti. érini xush qilish üchün etidin - kechkiche paypétek bolsimu zérikmeytti. aghrinish ornigha xushalliq hés qilatti. qoshnilirining lawza gepliri, dostlirining oyun - tamasha qilishqa qilghan teklipliri uning ghururigha tégip ghezipini qozghaytti - de, ich - ichidin qaynap zamanning jahalet asaritige mehkum bolup kétiwatqan ashu ayallargha nepret bilen "siler némishqa shundaq yolda mangidighansiler, siler özünglar xalap, yaxshi körüp tegken éringlarning yüzige qara sürkeshning özünglargha qilghan haqaret ikenlikini némishqa bilmeysiler? qilghan buzuqchiliqliringlardin pexirlinip yürüshünglarning özila silerning hamaqetlikinglar emesmu? bilemsiler, siler özünglarni aldap, éringlarni xorlap érishken birdemlik xushluqinglarning kelgüsinglar, etenglar üchün ichilgen ogha bolup qalidighanliqini bilishinglar kérek. özünglarning aniliq burchunglarni sap ghururinglar bilen ada qilmighanliqinglargha haman pushayman qilisiler, biraq u chaghda purset alliqachan ötüp ketken bolidu" dégüsi kéletti. jahanning reptarigha qarighanda bir adem birer ishqa qiziqip shu nishan'gha yetmekchi bolsa tamamen bashqiche - eksiche bolghan xulasige érishse kérek. sattar bilen ayalining xushal künliri xatirjem, inaq, ijil turmushi uzaqqa barmayla oqi sunup ketken harwidek makchiyip qaldi. sattarning chékittek qarichuqidin shumluq tökülüp turidighan gazirköz qoshnisi sattarni chaqirip piwa quyup béridighan, bezi künliri awwal néshe sélip bérip arqidin piwa ichishke zorlaydighan boluwaldi. sattarmu burnigha chülük ötküzülgen tögidek héliqi qoshnisi néme dése aldi - keynini oylimayla maqul dep qilidighan bolup qalghanidi. u néshe chékishni öginip birqanche ayghiche ayali uning néme qilip yürgenlikini bilelmey shérin huzur - halawettin behrilinip sattardin söyünüp yürgen bolsimu, waqitning uzirishigha egiship héliqi tatliq tuyghular eslimige aylandi. sattarning küch - quwwet urghup turidighan jismi bolsa qassapning aldidiki kanargha ésip qoyghan göshtek sowup kétiwatqandek sézilishke bashlidi. sattar bolsa ayalidiki inkas bilen özidiki özgirishni oylash emes, belki pütkül es - yadi bilen héliqi gazirköz qoshnisining özige quyup bergen piwisining keypini oylaytti. peqet piwa bilen néshe bolghandila andin özini bext igisi, heqiqiy bir adem dep bilidighan leqwa mijez uning rohiy alimige singip kirgendin bashlap u xumarlashqan közini yérim yumup hayat peyzini sürüwatqan, xiyaliy dunyadin ümid üzelmey, gazirköz qoshnisining öyide uxlap qalidighan ghelite qiliqni chiqirishqa bashlidi. bezi künliri u ayali bilen kimlerningdur sözlishiwatqanliqini, ayalining chingqilip birnersilerni dewatqanliqini ghuwa anglap qalattiyu, közini échishqa érinip "héli qopimen, mana" dep yétip uxlap qétiqtek uyup kétetti. künlerning ötüshi bilen uning ayali, u mest bolup birersi öyige yöleshtürüp ekep qoysa xapa bolush ornigha xush bolidighan, tutulup kétiwatqan chirayi bashqichila échilip kétidighan bolup qaldi. hetta etisi seherde turup érige oxshitip achchiq - chüchük, suyuq - seleng qilip béridighan bolup qalghanidi. sattar hemishe ayalining chirayliqliqi, özige bolghan köyünüsh hem méhir - muhebbitining chongqurluqini oylighinida özini alahide bextlik adem dep oylap, kocha - koylardiki kishilerning özige nepret hem kemsitish neziride qarashlirigha qarap "ularning niyiti némidégen yaman - he, ularning meqsiti méning inaq ailemni buzush. ularning manga ghelite qarashliri ejeblinerlik emes. "qol yetmigen shaptul achchiq" dégendek ular méning ayalim bilen bolghan turmushimgha chidimighachqa, méni körelmigechke, méning chirayliq bir qiz bilen öy tutuwatqanliqimgha heset qilghachqila manga gumaniy nezer bilen qaraydu. "setning hali, chirayliqning derdi" deptiken. ayalim üchün derd tartsam néme boptu? nawada ayalim chirayliq bolmighan bolsa ularmu manga héliqidek qarap yürmigen bolatti. qaysibir erning ayalimgha oxshash chirayliq, köyümchan, jismidin rohighiche güzellikke tolghan qizgha érishküsi kelmisun?..." dégendek xiyallar bilen öz - özini bezlep kelgenidi. mana emdi uni közi bilen körüp, öz quliqi bilen ayalining bashqa erler bilen qilishqan geplirini anglap qaldi. chataq yéri, ularni tutuwalalmidi - de. nawada u héliqi tuzkor aghinisi bilen ayali munapiqni harghudek kalteklep uralighan bolsa, özi puxadin chiqqandin kéyin qanunning jazalishigha tapshurup bergen bolsa, taza yaxshi ish bolghan bolatti. shundaq qilalighan bolsa u öz - özige bolsimu yüz kéleleytti emesmu. epsus, sattarning téxi köridighan körgülüki, tartidighan derdi, chékidighan hesret - azabliri bar oxshaydu.
shu tapta u tash heykelge oxshash midirliyalmay aware bolushqa bashlidi. xuddi uning bilen qérishiwatqandek nérwisidin bashqa ezasi kérektin chiqqandek qilatti.
tuyuqsizla u öz - özidin ensireshke bashlidi. nawada uning oylighini toghra bolupla qalsa, chataqning chongi chiqqan bolidu. shu tapta u birqanche yillar ilgiri anglighan mundaq bir hékayini oylap, özichila teshwish, ensizchilikke chüshüp qalghanidi.
-ayal kishidin qorqmisa bolmaydu ukam,-dégenidi chachlirigha aq chüshüp charbash bolup ketken bir adem,-bizning mehellide ajayip chirayliq bir chokan bolidighan, mehellidiki chong - kichik, erkek tükila bar kishining uninggha köz tashlimaydighini, lewlirini yalap uninggha hewes qilmaydighini yoq dégüdek idi. uning éri ayalining özige xiyanet qilip qoyushidin ensirep dangliq bir mollamning aldigha bérip derdini tökkeniken. héliqi mollam uning haligha yétip bir qulupqa epsun oqughandin kéyin héliqi ademge tapilap "sen bu qulupni ayalingning kiyim - kécheklirini salidighan sanduqqa sélip taqap qoy. özüng ayaling bilen birge bolidighan chaghda ayalinggha chandurmay qulupni échiwetseng bolidu. ish tügigende yene jayigha taqap qoyisen. sen dégendek qilip mexpiyetlikni saqlisangla on béshi bar adem bolsimu ayaling bilen zina qilalmaydu" dégeniken. er uning dégini boyiche qilip xéli künlerni xatirjem ötküzgen bolsimu, tuyuqsiz bir küni ayalini bir daraza bilen yatqan jayidinla tutuwaptu. u ayalni qattiq qiynap soraq qilghaniken, ayal "men xéli burunla uning bilen ish - pesh tartiship yürgen. tuyuqsizla u kérekke kelmes bolup qaldi hem manga éring mollamgha oqutup aldingni baghlap qoyuptu, shuni bikar qilidighan ishni qilmisang bizning ishimiz tügeydu, dégenidi. sizning yürüsh - turushingizgha hem men bilen birge bolghan chaghda némilerni qilidighanliqingizgha diqqet qildim. qarisam siz méning yénimgha kélishtin burun sanduqning qulupini échip ichini maltilap qoydingiz hem ish tügigendin kéyin sanduqni yene quluplap qoydingiz. men shu quluptin guman qilip siz uxlap qalghan chaghda qulupni almashturuwetkenidim. siz soda qilimen dep sirtlarda yürisiz, men yalghuzchiliqta zérikip peqetla chidimaydikenmen" deptu. hernéme deydikenmiz, ulugh igimiz herkimning könglige insap bermise bikar iken.
u ene shu geplerni oylap ayalining birer mollamni tépip özining barliq heriketlirini kontrol qiliwalghandek tuyulmaqta idi.
u ghezep - nepret otida puchilinip ularni körmeslik üchün közini yumuwalmaqchi boldi. biraq del shu chaghda uning bowisi uning tumshuqigha hasisini déweylep keldi. bowayning közliri bürkütning közidek ötkür, chéhridin nur yéghip turatti.
- sen eslingni yoqatting,-dédi boway uninggha ghezep bilen tikilip turup. bu chaghda bowayning apaq saqili titrep ketkenidi.
- eslini untughanliq xainliqning ipadisi. özining kimlikini, némilerni qilish, némilerni qilmasliqni bilmeslik haqametlik. öz mejburiyetlirini untughan, rohi kinilashqan ademning körgülüki mana mushu oghlum. etrapinggha qara, qérindashliringgha yar - yölek bolushni ögen. pulung bolsa pulungni, iliming bolsa ilimingni, eger héchnémeng bolmisa qara küchüngni bolsimu ber, qilmishliringgha towa qil. xuda towa qilghuchilargha meghpiret qilghuchidur. haraq ichme, chékimlikke yéqin yolima. eger sen men dégendek qilip, méning yolumda mangsang sanga bext - amet yar bolghusi.
u bowisining nur yéghip turghan chéhrige qarashqa pétinalmay közini yumuwalghanidi. u bowam hasa bilen béshimgha ursa qandaq qilarmen dep ensirep turghan bolsimu, boway uni urmidi. u bowayning awazi toxtighandin kéyin bowaydin kechürüm sorimaqchi, haraq ichmey, néshe chekmey heqiqiy durus adem bolup, xorluq, azabtin qutulup ademdek yashash heqqide wede bermekchi bolup közini achqan chaghda boway alliqachan kétip qalghanidi. u bowayning qachanlarda özidin ayrilghanliqini, qandaq qilip özi qiyin ehwalda qalghan chaghda köz aldida xizirdekla peyda bolup qalghanliqini oylap ülgürgüche nérwisi tormuzlinip qalghandek boldi - de, özining béshigha kelgen qismetning, külpetlerning yiltizi heqqide oylap qaldi.
u ayalining héchqandaq ish bolmighandek xiraman kétiwatqanliqigha qarap "yene néme ishlarni qilidikensen, men bir körüp baqay" dep oylap ayalining keynige chüshti. ayali uning özige egishiwalghanliqini sezmidimu yaki sezgen, bilgen bolsimu emdi bolghuluq boldi, yoshurghudek yéri qalmidi dep oylap hemme ishlirini érige bildürgisi, shu arqiliq érining alliqachan yoqatqan wijdan, ghururini oyghatmaqchi boldimu, ishqilip nahayiti xatirjem halda kariwatqa chiqip yéshindi. shu tapta u érining özige yéqinchiliq qilishini kütüp turuwatamdu, yaki ötküzgen jinayetliri üchün érining jazalishini kütüwatamdu, özimu bilmeytti. érige héchqandaq ipadini bilgili bolmaydighan bir xil nezerde tikilginiche sunaylinip yatatti.
sattar ayalining turqigha qarap "u méni mesxire qilmaqchi boluwatidu" dep oylap uni boghuzlap tashlashni oylidi. biraq boghuzlap tashlash bilen öchi chiqmaydighandek bir xil tuyghu uninggha ayalini azablap öltürüsh kéreklikini ésige saldi. u qandaq qilghanda ayalini azablap, qiynap öltürgili bolidighanliqini oylimaqta idi. emma uning kallisigha eng wehshi hem uzaqqa sozulghan azablashni ishqa ashurghudek epchil amal, tedbir kélidighandek qilmaytti. u xéli uzaq turghandin kéyin "ayalimning shehwaniy nepsi qutratmighan bolsa, hergizmu undaq peskeshliklerni qilmighan bolatti" dep oylap ayalini peqet ashu ish arqiliqla jazalashni layiq kördi hem ayalining üstige tashlandi. u nurghun heriketlerni qilip baqqan bolsimu, qilmaqchi bolghan ishi peqetla ongushluq bolmidi. u ayalining aldida kérekke kelmey shermende bolghanliqi üchünmu yaki ziyade küchep ketkechkimu sugha chüshken müshüktek pütün ezayidin su éqip, shümshiyipla qalghanidi. bu chaghda uning ayali tughma yalingach halette kinolardiki ayal alwastidek kariwattin chüshkiniche qaqaqlap külüp ketti. shu chaghda u özining tamamen tügeshkenlikini, erlikiningmu ölgenlikini hés qildi - de, "ayalim rasttinla epsun oqutup méni kardin chiqarghan oxshaydu, emdi uninggha yélinip - yalwurmaqtin bashqa amal qalmighan chéghi" dep bichare qiyapette ayaligha qaridi. ayali uning haligha échinip uni quchaqlighiniche yum - yum yighlap ketti. bu chaghda u öz - özige "towa, men téxiche chüsh körüwatqan oxshaymen, nawada oyghinip ketmigen bolsam yene néme setchiliklerni körüp ichimni achchiq qilip yürer bolghiydim" dep qoyup yene uxlashqa bashlidi.
- qizilmuch chanap shorpa qilip qoydum, ichiwélip andin uxlang,-dédi ayali uninggha bir chine hori örlep turghan shorpini sunup. u ayalining chirayigha birer ishtin guman qilip qalghandek qarighan bolsimu, ayalining turqidin héchqandaq ish yüz bermigendek, hemmila ish normaldek bir xil xatirjemlik chiqip turghachqa, gep - söz qilmay shorpini ichishke bashlidi. u shorpini ichip bolup ishqa mangay dep turatti, ayali uninggha qarap nahayiti bosh awazda:
- biz ajriship kéteyli,-dédi.
- némishqa?
uning soali bilen tengla ayalining közidin chaqmaq chaqqan'gha oxshash "lap"la qilip bir xil soghuq nur yaghdi. u shu haman özining xata soal sorap qoyghanliqini hés qilghandek qilip ayaligha qarap:
- méning ajrashqum yoq. men sen bilen ajriship kétish üchün toy qilmighan,- déyishige, ayalimu:
- menmu ajriship kétish üchün toy qilmighan. biraq méning bundaq azab ichide yashighum yoq,- dédi uninggha tikilip turghan közlirini ixtiyarsiz yerge aghdurup. bu dorem ayalining közide liqqide yash lighildap turatti. ayal chin yürikidin özi xalimighan bir ishqa tewekkül qiliwatqan bolsa kérek.
ayal chin yürikidin chiqirip yighlimaqta idi. u sattar bilen muhebbetliship yürgen chaghlarda özining könglidikidek bir yigitke érishkenlikidin, sattarningmu özini chin dilidin söygenlikidin xushal bolghanidi. toy qilip nikah oquluwatqan chaghda "menggü érimge sadiq bolimen. wapadar ayal, köyümchan ana bolushqa tirishimen, bir ömür érimdin ayrilmay birge yashap, birge qériymen" dep öz - özige wede bergenidi. biraq toy qilip uzaq bolmayla uning arzu - armanliri köpükke aylandi. érining haraq bilen néshige bérilishi uning qelbidiki muhebbetni asta - asta nepretke aylandurup, bir chaghlarda erkilep söyüp hem söyünüp yürgen éridin yirginidighan bolup qalghanidi. bir küni gherq mest bolup ketken sattarni yöleshtürüp kirgen gazirköz qoshnisi sattarni yatquzup qoyghandin kéyin, tuyuqsiz késili tutup qalghan sarangdek uni bar küchi bilen kariwatqa bésiwaldi. u küchining bariche qarshiliq qilip warqirap baqqan, sattarni towlap oyghatmaqchi bolghan bolsimu, lékin ölüktek yétip xorek tartiwatqan sattargha qarap ümidi üzüldi - de, asta - asta boshiship put - qolliri özining emestek bolup qaldi...
shu kündin bashlap u sattardin yirginishke bashlighanidi. birqanche kün hetta nechche ay azablinip yürdi. sattarning haraqkeshliki seweblik bashqilarning ayagh asti qilishigha uchrighanliqigha, shunche warqirap - jarqirap ketsimu érining ölüktek midirapmu qoymay uxlap yatqanliqigha, qisqisi érining hamaqetlikige, héchnémini uqmay yürüshige ghezeplendi. bezi künliri u "érim qesten shundaq qiliwatamdighandu, haraq ichip mest bolup qalghan adem rasttinla héchqandaq ish bilen kari bolmaydighan, xeqning düshmenlik qiliwatqanliqini, öz nésiwisige qol sozup izzet - hörmitige, insaniy qedir - qimmitige tégidighan ishlarni qilip yürgenlikini tuymay uxlap kétemdighandu?" dégenlerni oylap qalatti. emma érige birer éghiz bolsimu "sen ölük éshektek laliyip yatmay ménimu oylap qoy" dégendek geplerni qilishni oylighan bolsimu, chish yirip birnerse déyelmigen, hetta eger érim kérektin chiqqan bolsa uning yarisini tatilap néme qilimen, éhtimal tengrining buyrughini shu bolsa kérek, dep öz - özige teselli bérip yürgen chaghlarda érige dawalinip béqish heqqide birnéme démekchi bolattiyu, yene bir yerliridin undaq qilishning yaxshi tesir bermey qélishidin ensirep ün - tinsiz yashap kelgenidi. sattar bolsa ayalining özidin némilerni kütüwatqanliqini untughandek, öyde bir ayalning özini saqlap turghanliqini, uning yaghach qonchaq emes, tomurida qéni köwrep éqip turghan héssiyatliq bir ayal ikenlikini, özidin muhebbet, söygü kütüp, otluq söyüshlirige, shérin tatliq hararet arqiliq söyündürüshke mohtaj boluwatqanliqini oylapmu qoymaytti. bezi dostlirining özige ichürüp, chektürüp qoyup yaxshi adem qiyapitide uni yölep öyige ekirgenlerning, jennetning hörliridek kélishken, kishining mestlikini keltürgüdek tolghan ayaligha qarap shölgeylirini éqitip yürgenlikini, ayalining u yer - bu yerlirini chimdap, silap yéqinchiliq qiliwatqanliqini, hetta bezilerning "isit, yashliqingiz, mushundaq chirayliq qamlashqan ayalni tutsa tewrimes, tepse mörimes leqwagha bergen tengrining közi korken, siz esli manga oxshashlar bilen... dep kariwatqa söreshlirini oylapmu qoymaydighan halgha chüshüp qalghandek qilatti.
ayal bolup ötken ishlarni birer qur eslep qetiy niyetke keldi - de, sattargha tikilip turup:
- eslide men xéli burunla sen bilen ajriship kétishni oylighan. séni ongshilip qalsa ejeb emes dep tola küttüm. xorlandim, azablandim, biraq sen menggü özgermigüdeksen. ish bu yerge kelgende men yene sen bilen birge turalmaymen...- dédi.
ayalining axirqi sözliri chiqmay qaldi. uning közidin tökülüwatqan yash uning gunahlirini yuyup taziliwetmekchi bolghandek taramlap aqmaqta idi.
- némilerni deydighansen? mendin bir ishni yoshuruwatqan oxshimamsen? bilimen, men haraq xumari bolup qaldim. emma sanga yüz kélelmeydighan ish qilghinim yoqqu? mest bolup qalghan künlirim aghinilirim séni ensirep qalmisun dep, méni xéli yiraq yerlerdin yöleshtürüp ekep qoyuwatidu. men héchqachan sanga xiyanet qilidighan ish qilip baqmidim. undaq ishlarni qilghummu yoq. sangimu ishinimen. u "ishinimen" dégen sözni dep bolup sel oylinip qaldi. u ayalini tutuwalghan ishning ongi yaki chüshi ikenlikini angqiralmay qalghanidi. méni qara bésip qalghan bolushi mumkin. bundaq ghelite chüsh körüshüm tunji qétimliqi emesqu? uning üstige ayalim manga shundaq yaxshi muamile qilidighan tursa. xeqning - aghinilirimning xotunliri erliri mest bolup qalsa achchiq - chüchük bir chine ash tügül, birer piyale sumu ekirip bermeydiken'ghu? ayalim heqiqeten yaxshi ayal. men uningdin ayrilip qalsam bolmaydu. eger u men bilen ajriship ketse uningdek köyümchan xotunni nedin tapimen?
- séningmu manga oxshash chüshüng buzulup qalghan oxshimamdu? sarang xotun. men sanga ishinimen. buningdin kéyin "ajrishimen" dégen gepni éghizinggha alghuchi bolma. zérikip qalghan bolsang qoshnilarning öyige kirip parangliship chiqsang bolidighu? rast gep qilsam, méning sendin ayrilip qalghum yoq,- dédi u ayaligha yélinip. shu chaghda u ayalini rasttinla ajriship ketse qandaq qilarmen dep bekla ensirigenidi. nawada rasttinla ajriship ketse uninggha kim tégidu? nawada uning körgenliri chüsh bolmay réalliq bolup qalsa téximu chataq. xeqler uni körsila "qaranglar, awu mestning ismi sattar, uning xotuni xeq bilen tépiship qélip uni tashlap ketken" dep yürse ne at, ne nomus. yalwurush, yélinish kérek. "égilgen bashni qilich kesmeptu" deydighan gep barghu. u yélinip yalwursa ayali achchiqidin yénip qélishi mumkin.
- boldi, aware bolma,- dédi ayali uning geplirini anglighanche ghezipi qaynap,- sen meyli némila déme, men ajriship kétimen.
ayal sotqa erz qilip qetiy ajriship kétidighanliqini dégen chaghda u heyran qaldi.
- eslide chüshüm emes iken - de,- dédi u sotchining aldida béshini sanggilitip olturup chüsh körgen ademdek jöylüp.
- men u ishlarning hemmisini chüshüm bolsa kérek dep oylap qalghanikenmen. biraq méning ajrashqum yoq. némidep ajrishidikenmen. ajrashmaymen, choqum ajrashmaymen. men uni jénimdek yaxshi körimen. méning ajriship kétishim mumkin emes.
sotchi uning gépini anglap ajrishish waqtini keynige sürgen bolsimu, ayalining qayta - qayta telep qilip "u méni xeq bilen yatqan yérimdin tutuwalghan, nawada yene shundaq ish yüz bérip ölüm weqesi yüz berse choqum siler mesul bolushunglar kérek" dep ching turuwalghachqa, sotchilar ajrishish qeghizi béjirip bergenidi. sattar ajrishish qeghizini sotchining aldidila yirtip tériqning qasriqidek parche - parche qiliwetti - de, ayalining yüzige "tüfi" dep birni tükürdi.
yüzige "shalaq" qilip chüshken tükürüktin chöchüp oyghan'ghan sattar özining ghelite bir chüsh körgenlikini hés qildi - de, béshini qaytidin yastuqqa qoyup özining qachanlarda öyge qaytip kelgenlikini oylashqa bashlidi. toy chéyigha barghanliqi, sorunda kim bilendur gep taliship qalghanliqini ghil - pal ésige alalighan bolsimu, sorundikiler ajritip qoyghandin kéyinki ishlarni azraqmu esliyelmidi. u özining qachanlarda öyige kelgenlikini ayalidin sorap baqmaqchi bolup ayaligha qariwidi, ayalining yenggil nepes élip uxlawatqanliqini kördi. u "shu tapta ayalimmu manga oxshash ghelite chüsh körüwatqanmidu, eger rasttinla umu manga oxshash chüsh körüwatqan bolsa shu tapta u qorqup kétiwatqandu. men uni oyghitiwitey, qorqup ketmisun" dep oylap ayalni oyghatmaqchi bolup türtküshligen bolsimu, ayali oyghinish tügül midirapmu qoymay uxlawerdi. u qiziqchiliq qilmaqchi, ayalining yüzige muzdek soghuq su sepmekchi bolup ornidin turup ashxana öyge kirip bir chine su élip chiqip ayalining yüzige pürküsh üchün qowuzigha liqqide tolduruwalghan suni zeher yutqandek "ghurt"tide yutuwetti. ayalining chachliri chuwulghan, chéhride sus, biliner - bilinmes hayajan arilash külke qétip qalghan halette uxlawatatti. u chüsh bilen réalliq otturisida birdem téngirqap turghandin kéyin, birsi urup ishshitiwetkendek salpiyip ketken qapiqi tektide chapaq baghlap ketken közini uwulap turup ayalining chéhrige diqqet qilishqa bashlidi. uning ghezeptin liqqide qan tolghan közige ayalining népiz kalpukidiki hem boynining sol teripidiki ishship chiqqan chish izi eynen köründi. uning yüriki chayan chaqqandek échiship aghrip kétiwatatti. u pürliship ketken kirliktin atlap ötüp méhmanxana öyge chiqti. méhmanxana öyning közge hemmidin bekrek chéliqidighan jayigha ésip qoyulghan toy xatire süritige qaridi. u resimge qarap olturup ötmüshni, alliqachan ötmüshke tewe bolup ketken güzel eslimilerni oylidi. uning xiyalliri uninggha "özüngge hem ayalinggha ishen, qalaymiqan xiyallarda bolma" dése, shire üstidiki "üch besh" markiliq tamaka qalduqi bilen uninggha tonush chaqmaq körgenlirining chüsh emes, belki mushu öyde bolup ötken ishlar ikenlikige guwahliq bériwatqandek uning köz aldida parqirap turatti.

"Tengritagh.net" din elindi.

[ Next Thread | Previous Thread | Next Message | Previous Message ]


Forum timezone: GMT+6
VF Version: 3.00b, ConfDB:
Before posting please read our privacy policy.
VoyForums(tm) is a Free Service from Voyager Info-Systems.
Copyright © 1998-2019 Voyager Info-Systems. All Rights Reserved.